THÔNG CÁO BÁO CHÍ
CÔNG BỐ TOP 100 DOANH NGHIỆP ESG VIỆT NAM XANH 2025
Trong khuôn khổ Chương trình Nghiên cứu toàn quốc về việc cam kết và thực hiện ESG, Viet Research phối hợp với Báo Tài chính – Đầu tư (Bộ Tài chính) công bố Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (ESG100 – 2025). Đây là những doanh nghiệp tiên phong trong việc đưa ra các cam kết và thực hiện mục tiêu ESG, phát triển bền vững trong ngành, thể hiện qua: (1) Hiệu quả kinh doanh và tính bền vững; (2) Các cam kết và thực hiện về môi trường, trách nhiệm xã hội và quản trị doanh nghiệp.
ESG100 đóng vai trò quan trọng trong việc: Thiết lập các tiêu chí đánh giá phù hợp với điều kiện của Việt Nam nhưng vẫn đảm bảo tính tương thích với chuẩn mực quốc tế; Tạo động lực cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp trong việc cải thiện hiệu quả ESG; Xây dựng cơ sở dữ liệu về thực tiễn ESG tại Việt Nam nhằm hỗ trợ cho công tác hoạch định chính sách và nghiên cứu.
Danh sách Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (ESG100 – 2025) và phương pháp nghiên cứu được đăng tải trên Cổng thông tin của chương trình www.esg100.vn.
Nguồn: Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (www.esg100.vn)
Nguồn: Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (www.esg100.vn)
- ESG: Chìa khóa mở lối tương lai bền vững cho doanh nghiệp Việt
ESG – viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (Xã hội) và Governance (Quản trị) – là bộ tiêu chuẩn đánh giá mức độ phát triển bền vững của doanh nghiệp dựa trên ba trụ cột chính. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự gia tăng nhận thức về biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội và minh bạch quản trị, ESG không chỉ là xu hướng mà đã trở thành yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh, thu hút đầu tư và đáp ứng kỳ vọng của các bên liên quan.
Tại Việt Nam, ESG bắt đầu nhận được sự chú ý từ khoảng một thập kỷ trở lại đây, đặc biệt sau các cam kết quốc gia tại các hội nghị COP26, COP27 và mục tiêu đạt phát thải ròng bằng không (Net Zero) vào năm 2050. Chính phủ Việt Nam đã thể hiện quyết tâm thông qua các chính sách thúc đẩy phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn và quản trị doanh nghiệp minh bạch. Tuy nhiên, việc triển khai ESG tại các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn đầu, với nhiều điểm sáng nhưng cũng không ít thách thức.
2. Bức tranh ESG tại Việt Nam: Cam kết mạnh mẽ, bước đi còn thận trọng
2.1. Lời hứa xanh: Doanh nghiệp Việt Nam đang cam kết gì với ESG?
Trong những năm gần đây, nhận thức về ESG tại Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Theo báo cáo của PwC Việt Nam năm 2024, 93% doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã đưa ra các cam kết liên quan đến ESG, vượt xa mức trung bình toàn quốc là 80%. Con số này phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của cộng đồng doanh nghiệp đối với phát triển bền vững, đặc biệt trong bối cảnh các nhà đầu tư quốc tế ngày càng ưu tiên các doanh nghiệp có chiến lược ESG rõ ràng.
Các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là những doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), doanh nghiệp xuất khẩu hoặc các công ty niêm yết, thường đi đầu trong việc tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh. Theo một khảo sát được thực hiện bởi PwC có tới 80% doanh nghiệp Việt Nam đã hoặc có kế hoạch cam kết thực hiện các mục tiêu về ESG trong vòng 2-4 năm tới. Theo nghiên cứu của Viet Research, có tới 96% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết đã đặt ra mục tiêu hướng tới Net Zero hoặc các chính sách liên quan đến phát triển bền vững và hoạt động xanh. Đáng chú ý, 93% trong số đó đã đưa ra cam kết cụ thể về việc cắt giảm lượng khí thải carbon trong quá trình sản xuất và kinh doanh.
Đặc biệt, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIEs) tại Việt Nam đang thể hiện sự chủ động mạnh mẽ trong việc thúc đẩy các cam kết ESG, với 57% doanh nghiệp đưa ra tuyên bố rõ ràng về mục tiêu này. Xu hướng này bắt nguồn từ áp lực và ảnh hưởng từ chính sách ESG của các công ty mẹ ở nước ngoài. Các FIEs hiện đóng vai trò quan trọng tại thị trường Việt Nam, không chỉ thông qua việc truyền đạt kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật, mà còn giúp các đối tác và nhà cung cấp trong nước dễ dàng tiếp cận nguồn tài chính xanh và mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế.
Các doanh nghiệp như Vinamilk, PNJ hay Masan Group cũng được ghi nhận với những sáng kiến ESG nổi bật, từ giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện điều kiện lao động đến nâng cao minh bạch quản trị.
2.2. Từ cam kết đến hành động: Hành trình ESG còn nhiều chông gai
Một số đặc điểm nổi bật về thực trạng triển khai ESG qua khảo sát Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 của Viet Research cho thấy:
Hình thức hóa ESG: Nhiều doanh nghiệp tập trung vào việc công bố báo cáo ESG để đáp ứng yêu cầu của nhà đầu tư hoặc tổ chức xếp hạng tín nhiệm, thay vì tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh cốt lõi. Các hoạt động ESG thường mang tính ngắn hạn, như tổ chức sự kiện từ thiện hoặc công bố các sáng kiến xanh, mà chưa tạo ra tác động đáng kể đến hoạt động kinh doanh.
Tập trung vào môi trường: Bên cạnh yếu tố quản trị (G), yếu tố môi trường (E) cũng đang dần nhận được nhiều sự chú ý, đặc biệt liên quan đến giảm phát thải và sử dụng năng lượng tái tạo. Trong khi đó, các khía cạnh xã hội (S) như quyền lao động, bình đẳng giới thường bị xem nhẹ hoặc triển khai chưa đầy đủ.
Sự tham gia của doanh nghiệp lớn: Các doanh nghiệp lớn như Hòa Phát đang thể hiện cam kết mạnh mẽ với ESG, khi dành tới 30% vốn đầu tư dự án Dung Quất cho giải pháp môi trường theo chuẩn châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, hướng đến sản xuất thép xanh. Vietnam Airlines và Vietjet cũng tiên phong sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF). Tuy nhiên, các sáng kiến này chủ yếu đến từ các doanh nghiệp có nguồn lực mạnh, trong khi các SME còn chật vật với các yêu cầu cơ bản của ESG.
3. Rào cản nào đang kìm chân ESG tại Việt Nam?
Doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức khi triển khai ESG, từ nội tại doanh nghiệp đến các yếu tố bên ngoài như khung pháp lý và thị trường. Dưới đây là những khó khăn chính qua nghiên cứu và khảo sát Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 của Viet Research:
Nguồn: Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (www.esg100.vn)
3.1. Nhận thức mơ hồ: Hiểu biết về ESG vẫn là bài toán khó
Mặc dù nhận thức về ESG đã cải thiện, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, vẫn chưa hiểu rõ lợi ích dài hạn của ESG. Thực tế cho thấy không ít doanh nghiệp vẫn còn thiếu kiến thức về ESG, thậm chí một số doanh nghiệp thừa nhận chưa từng tiếp cận hoặc biết đến khái niệm này. Điều này dẫn đến việc các doanh nghiệp ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn là đầu tư vào các sáng kiến bền vững dài hạn.
3.2. Thiếu vốn, thiếu người: Gánh nặng tài chính và nhân sự
Triển khai ESG đòi hỏi đầu tư đáng kể vào công nghệ, đào tạo nhân sự và thay đổi quy trình sản xuất. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là SMEs, gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn xanh hoặc các khoản vay ưu đãi. Ngoài ra, thiếu nhân lực có chuyên môn sâu về ESG là một rào cản lớn.
3.3. Luật chơi chưa rõ: Khi khung pháp lý chưa bắt kịp xu hướng
Mặc dù Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích phát triển bền vững, khung pháp lý liên quan đến ESG vẫn còn thiếu sự thống nhất và chi tiết. Ví dụ, các tiêu chuẩn báo cáo ESG chưa được chuẩn hóa, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tuân thủ và đo lường hiệu quả. Theo chuyên gia KPMG, việc thiếu hướng dẫn cụ thể khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc xác định các yêu cầu cần thiết.
3.4. Khó khăn trong thu thập và báo cáo dữ liệu
Một trong những thách thức lớn nhất là việc thu thập dữ liệu đáng tin cậy để lập báo cáo ESG. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc phân tích và báo cáo dữ liệu ESG do thiếu tiêu chuẩn hóa và công nghệ hỗ trợ. Kết quả nghiên cứu của Viet Research cho thấy, chỉ một nửa số doanh nghiệp tham gia khảo sát áp dụng các chỉ số đo lường ESG theo chuẩn quốc tế, cho thấy một khoảng cách lớn trong việc áp dụng các tiêu chuẩn toàn cầu và thiếu sự đồng bộ trong việc thực hiện các cam kết ESG. Điều này dẫn đến tình trạng báo cáo ESG thiếu minh bạch, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư và các bên liên quan.
3.5. Áp lực thị trường: Cân bằng giữa chi phí và giá trị bền vững
Thị trường Việt Nam vốn nhạy cảm với giá cả, và nhiều doanh nghiệp lo ngại rằng việc triển khai ESG sẽ làm tăng chi phí sản xuất, từ đó ảnh hưởng đến lợi nhuận và khả năng cạnh tranh. Ví dụ, việc chuyển sang năng lượng tái tạo hoặc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường đòi hỏi đầu tư ban đầu lớn, trong khi lợi ích kinh tế thường chỉ thấy được trong dài hạn.
3.6. Thách thức văn hóa doanh nghiệp
Việc áp dụng ESG yêu cầu thay đổi tư duy từ ban lãnh đạo đến nhân viên. Tuy nhiên, tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam, văn hóa doanh nghiệp vẫn tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn, khiến việc lồng ghép các giá trị bền vững trở nên khó khăn.
4. Tương lai ESG: Điểm sáng nào đang chờ phía trước?
Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, triển vọng của ESG tại Việt Nam vẫn rất tích cực nhờ vào sự hỗ trợ của Chính phủ, áp lực từ thị trường quốc tế và sự chuyển đổi trong nhận thức của doanh nghiệp. Dưới đây là một số xu hướng đáng chú ý qua nghiên cứu và khảo sát Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 của Viet Research:
Nguồn: Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (www.esg100.vn)
4.1. Tăng cường khung pháp lý và tiêu chuẩn hóa
Chính phủ Việt Nam đang đẩy mạnh xây dựng các chính sách hỗ trợ ESG, bao gồm các hướng dẫn về báo cáo phát triển bền vững và các ưu đãi cho doanh nghiệp thực hiện các sáng kiến xanh. Dự kiến, trong 5-10 năm tới, Việt Nam sẽ có một khung pháp lý toàn diện hơn, giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ và đo lường hiệu quả ESG.
4.2. Tích hợp công nghệ và chuyển đổi số
Chuyển đổi số được xem là chìa khóa để hỗ trợ doanh nghiệp triển khai ESG hiệu quả hơn. Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain và Internet vạn vật (IoT) sẽ giúp doanh nghiệp thu thập, phân tích và báo cáo dữ liệu ESG chính xác hơn: Blockchain có thể được sử dụng để theo dõi chuỗi cung ứng xanh, trong khi AI có thể tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng.
4.3. Sự tham gia của thế hệ kế nghiệp
Thế hệ kế nghiệp tại các doanh nghiệp Việt Nam tin rằng họ có trách nhiệm chống lại biến đổi khí hậu, và muốn dẫn đầu trong các hoạt động bền vững. Sự tham gia của thế hệ lãnh đạo trẻ sẽ thúc đẩy việc tích hợp ESG vào chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.
4.4. Tăng trưởng đầu tư ESG
Theo Bloomberg Intelligence, tổng tài sản ESG toàn cầu dự kiến đạt 50 nghìn tỷ USD vào năm 2025, và Việt Nam không nằm ngoài xu hướng này. Các nhà đầu tư quốc tế ngày càng ưu tiên các doanh nghiệp có chỉ số ESG cao, tạo động lực cho doanh nghiệp Việt Nam cải thiện hiệu quả ESG để thu hút vốn.
4.5. Tập trung vào kinh tế tuần hoàn
Kinh tế tuần hoàn – với trọng tâm là tái sử dụng, tái chế và giảm thiểu lãng phí – sẽ trở thành một phần quan trọng của chiến lược ESG tại Việt Nam. Theo khảo sát của Viet Research, 64% doanh nghiệp trong nhóm sản xuất ghi nhận tỷ lệ sử dụng nguyên liệu tái chế hoặc có nguồn gốc bền vững chiếm khoảng 25% trong tổng nguyên liệu. Đáng chú ý, 23% doanh nghiệp đã đạt mức trên 50%, phản ánh rõ xu hướng ngày càng gia tăng trong việc áp dụng nguyên liệu bền vững và tái chế.
Nhiều doanh nghiệp đã và đang tiên phong trong việc tái chế nhựa, và xu hướng này dự kiến sẽ lan rộng trong các ngành công nghiệp khác như dệt may, thực phẩm và xây dựng. Tiêu biểu có thể kể đến như Coca-Cola Việt Nam, Suntory Pepsico hay URC Việt Nam, ba trong số những doanh nghiệp sáng lập Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam (PRO Vietnam). Các doanh nghiệp này đang tích cực triển khai các chương trình thu gom, tái chế bao bì nhựa, đẩy mạnh các sáng kiến bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng một nền kinh tế tuần hoàn bền vững tại Việt Nam.
4.6. Tăng cường hợp tác quốc tế
Việt Nam đang tham gia tích cực vào các hiệp định thương mại tự do (FTA) như EVFTA và CPTPP, trong đó các tiêu chuẩn ESG là yêu cầu bắt buộc. Điều này sẽ thúc đẩy doanh nghiệp Việt Nam cải thiện hiệu quả ESG để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời mở rộng cơ hội xuất khẩu. Một ví dụ điển hình là FPT, công ty đã ký kết hợp tác với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để xây dựng chiến lược đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2040. Thỏa thuận nằm trong khuôn khổ chương trình V-LEEP II, bao gồm các hoạt động tư vấn kỹ thuật, đào tạo và kết nối với các đối tác năng lượng tái tạo, khẳng định cam kết của FPT đối với phát triển bền vững và chuyển đổi xanh.
ESG đang dần trở thành yếu tố không thể thiếu trong chiến lược phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam. Mặc dù đã đạt được những tiến bộ đáng ghi nhận, việc triển khai ESG vẫn đối mặt với nhiều thách thức như thiếu nhận thức, nguồn lực hạn chế và khung pháp lý chưa đồng bộ. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của Chính phủ, áp lực từ thị trường quốc tế và sự chuyển đổi trong tư duy của doanh nghiệp, ESG hứa hẹn sẽ trở thành động lực chính cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong tương lai. Bằng cách vượt qua các rào cản hiện tại và tận dụng các cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn đóng góp tích cực vào mục tiêu Net Zero và phát triển kinh tế – xã hội bền vững của đất nước.
| Lễ Công bố và Vinh danh các doanh nghiệp trong Top 100 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 (ESG100 – 2025) sẽ được tổ chức trong khuôn khổ Diễn đàn ESG Vietnam Summit – 2025: Đổi mới sáng tạo – Kiến tạo tương lai bền vững tại Khách sạn Pullman, Hà Nội vào ngày 27 tháng 06 năm 2025 và được đăng tải tại cổng thông tin của Chương trình www.esg100.vn và trên các kênh truyền thông đại chúng. |
