Trong bối cảnh kinh doanh toàn cầu hiện nay, sự bất ổn, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ (VUCA) đang buộc các doanh nghiệp thành công trên thế giới và tại Việt Nam phải thực hiện những chuyển đổi chiến lược sâu rộng về kinh doanh và phát triển bền vững. Các doanh nghiệp thành công toàn cầu và Việt Nam đang phải chuyển đổi chiến lược kinh doanh từ mô hình tận thu giá trị (value extraction model) sang mô hình kiến tạo giá trị (value creation model) để mang lại các giá trị bền vững, dài hạn cho doanh nghiệp, cho cổ đông, cho người lao động và cho xã hội.
Trong khuôn khổ Chương trình Nghiên cứu toàn quốc về các Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam, Viet Research phối hợp với Báo Tài chính – Đầu tư (Bộ Tài chính) công bố Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán. Đây là những doanh nghiệp tiên phong trong việc tạo dựng giá trị cho nền kinh tế và xã hội, thể hiện qua:quy mô và tốc độ tăng trưởng; lợi nhuận và đóng góp cho ngân sách; môi trường, chính sách và phúc lợi lao động; cam kết về ESG và đổi mới sáng tạo.
Chương trình nhằm tôn vinh những doanh nghiệp tiên phong kiến tạo giá trị đa chiều, qua đó góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy phát triển bền vững và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
Danh sách đầy đủ Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán và phương pháp nghiên cứu được đăng tải trên Cổng thông tin của chương trình https://value10.vn/.
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán (https://value10.vn/)
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán (https://value10.vn/)
Doanh nghiệp chứng khoán Việt Nam: Kiến tạo giá trị, dẫn dắt tăng trưởng
- Tổng quan thị trường chứng khoán Việt Nam
Từ một thị trường sơ khai với chỉ 2 cổ phiếu niêm yết và 70,4 triệu đồng giao dịch trong phiên đầu tiên năm 2000, chứng khoán Việt Nam nay đã vươn mình thành kênh huy động vốn trung tâm của nền kinh tế. Đến năm 2025, thị trường quy tụ hơn 1.600 mã chứng khoán, vốn hóa tiệm cận 100% GDP – một bước tiến dài khẳng định vị thế “hệ mạch vốn” quốc gia.
Cùng với sự lớn mạnh về quy mô, hệ sinh thái chứng khoán phát triển vượt bậc. Số CTCK tăng từ 6 lên 78, trong đó 45 công ty có vốn điều lệ trên 1.000 tỷ đồng. Nhà đầu tư trong nước bùng nổ với hơn 10 triệu tài khoản, tương đương 10% dân số. Trong khi đó, các chính sách mở room và Thông tư 68/2024 tháo gỡ rào cản ký quỹ đã tạo cú hích mạnh mẽ cho dòng vốn ngoại, đưa Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực của thị trường mới nổi.
Mảng quản lý quỹ cũng chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục: 43 công ty, 123 quỹ đầu tư với tổng tài sản quản lý (AUM) hơn 750.000 tỷ đồng – gấp 7 lần so với 2014. Các quỹ ETF trở thành lựa chọn hấp dẫn, chỉ riêng quý II/2025 đã ghi nhận giá trị giao dịch gần 40.000 tỷ đồng.
Có thể nói, giai đoạn 2023–2025 không chỉ là thời kỳ mở rộng quy mô và nâng cấp hạ tầng, mà còn là bước ngoặt để ngành Chứng khoán khẳng định vị thế hiện đại, hội nhập và cạnh tranh toàn cầu. Và chính trong bối cảnh ấy, các doanh nghiệp chứng khoán không chỉ dừng lại ở việc tạo lợi nhuận, mà đang từng bước kiến tạo giá trị mới cho nhà đầu tư, thị trường và nền kinh tế Việt Nam.
Nguồn: Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán (https://value10.vn/)
- Những khía cạnh cốt lõi kiến tạo giá trị doanh nghiệp
2.1 Giá trị tạo ra đối với nền kinh tế
Cung cấp nguồn vốn và tăng tính thanh khoản: Các CTCK đang trở thành “cầu nối” quan trọng đưa dòng vốn từ nhà đầu tư đến doanh nghiệp, giúp phân bổ nguồn lực tài chính hiệu quả cho nền kinh tế. Với quy mô vốn hóa thị trường đã tiệm cận 100% GDP, chứng khoán ngày nay không chỉ là nơi giao dịch mà còn là kênh huy động vốn trung – dài hạn chủ đạo. TCBS hiện dẫn đầu về cho vay ký quỹ với dư nợ 25.500 tỷ đồng, trong khi SSI và VPS giữ vai trò “đầu tàu” trên thị trường độc lập, tạo nguồn tín dụng linh hoạt giúp thị trường duy trì sức sống ngay cả trong bối cảnh lãi suất ngân hàng tăng.
Hỗ trợ huy động vốn cho doanh nghiệp: Không chỉ môi giới, CTCK còn là “kiến trúc sư tài chính” đứng sau nhiều thương vụ IPO, phát hành cổ phiếu và trái phiếu lớn, mở cánh cửa vốn cho cả doanh nghiệp tư nhân lẫn DNNN. Tính từ 2005, HOSE đã tổ chức 584 phiên đấu giá cổ phần và quyền mua, huy động hơn 240.000 tỷ đồng. Riêng năm 2024, hàng loạt CTCK như TCBS, VNDirect đã nâng vốn điều lệ vượt 15.000 tỷ đồng để tăng năng lực tư vấn phát hành và đầu tư tự doanh. Sự tham gia của họ không chỉ giúp doanh nghiệp huy động vốn, mà còn thúc đẩy chuẩn mực minh bạch, quản trị hiện đại, chuẩn bị cho bước tiến niêm yết.
Ổn định thị trường và đóng góp cho GDP: Các công ty chứng khoán không chỉ tạo lợi nhuận cho cổ đông, mà còn trở thành động lực tăng trưởng của cả nền kinh tế. Năm 2024, 61 CTCK ghi nhận tổng lợi nhuận sau thuế hơn 55.700 tỷ đồng, đóng góp trực tiếp cho ngân sách Nhà nước thông qua thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giao dịch. Đặc biệt, khối CTCK thuộc các ngân hàng đang nổi lên như cỗ máy sinh lời, khi đóng góp gần 20% lợi nhuận cho ngân hàng mẹ. Điều này khẳng định hiệu quả hoạt động của CTCK đã vượt ra ngoài phạm vi thị trường tài chính, lan tỏa thành giá trị chung cho toàn nền kinh tế. Như vậy, hiệu quả kinh doanh của CTCK không chỉ là lợi ích cổ đông mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế chung.
2.2. Giá trị tạo ra đối với nhà đầu tư
Mở rộng cơ hội đầu tư và số lượng nhà đầu tư: Sự phát triển của TTCK Việt Nam đã tạo ra cơ hội đa dạng hóa cho hàng chục triệu nhà đầu tư. Số tài khoản giao dịch chứng khoán tăng mạnh từ 3.000 (năm 2000) lên hơn 10 triệu vào giữa năm 2025. Điều này giúp thu hút cả nhóm nhà đầu tư cá nhân và tổ chức trong nước. Ngoài ra, các chính sách mới mở cửa thị trường (đã tháo gỡ nút thắt lớn để thu hút dòng vốn ngoại. Thông tư 68/2024/TT-BTC như một “điểm nghẽn” đã được gỡ, thúc đẩy nhanh tiến trình nâng hạng thị trường lên nhóm mới nổi, từ đó kỳ vọng thu hút lượng vốn ngoại lớn hơn trong tương lai.
Dịch vụ môi giới, tư vấn và sản phẩm đầu tư đa dạng: Ngày nay không chỉ dừng ở vai trò môi giới đơn thuần, mà đã trở thành “người đồng hành tài chính” của nhà đầu tư với hệ sinh thái sản phẩm và dịch vụ ngày càng đa dạng, hiện đại và cá nhân hóa. VPS nổi bật với chiến lược “con người là trung tâm”, được hiện thực hóa qua việc cải tiến ứng dụng SmartOne và website, mang đến giao diện thân thiện, trải nghiệm thuận tiện và phù hợp từng nhu cầu. SSI lại chọn con đường khác biệt, tập trung vào chất lượng dịch vụ thay vì chạy đua phí rẻ, khẳng định triết lý mang lại giá trị lâu dài và bền vững cho khách hàng. Song song, nhiều CTCK khác cũng mở rộng sang quỹ ETF, chứng quyền có bảo đảm (CW), dịch vụ quản lý tài sản cho khách hàng có giá trị tài sản cao… Tất cả đã góp phần tạo thêm lựa chọn, gia tăng giá trị thực tế và củng cố niềm tin cho nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Cung cấp tín dụng ký quỹ và sản phẩm phái sinh: Hoạt động cho vay ký quỹ vẫn là nguồn thu quan trọng của CTCK trong giai đoạn giao dịch sôi động. Q2/2025, ghi nhận 830 tỷ đồng từ lãi vay và phải thu (tăng 62% so với cùng kỳ), còn VPS đạt gần 530 tỷ đồng từ hoạt động margin (tăng 16%). Với mức lãi suất cạnh tranh, dịch vụ ký quỹ trở thành “đòn bẩy tài chính” giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận. Bên cạnh đó, các sản phẩm phái sinh ngày càng được mở rộng – từ hợp đồng tương lai VN30F đến chứng quyền có bảo đảm – không chỉ giúp phòng vệ rủi ro mà còn mở ra kênh sinh lời mới.
Giáo dục và bảo vệ nhà đầu tư: Các công ty chứng khoán ngày nay không chỉ hướng tới mục tiêu lợi nhuận mà còn coi giáo dục và bảo vệ nhà đầu tư là một phần quan trọng trong sứ mệnh. Thông qua các hội thảo chuyên đề, ấn phẩm phân tích chiến lược song ngữ, báo cáo thường niên và hệ thống dữ liệu minh bạch, nhiều CTCK đã góp phần nâng cao hiểu biết cho nhà đầu tư và củng cố niềm tin vào thị trường. SSI nổi bật với các chương trình đào tạo về quản trị rủi ro, tối ưu danh mục và chiến lược đầu tư bền vững, trong khi VPBankS hợp tác với SSIAM triển khai nền tảng “NEO Invest”, đưa sản phẩm quỹ mở đến gần hơn với công chúng. Những nỗ lực này không chỉ giúp nhà đầu tư có thêm công cụ tối ưu hóa lợi nhuận, mà còn khẳng định hình ảnh minh bạch, hội nhập của chứng khoán Việt Nam.
2.3. Giá trị tạo ra cho doanh nghiệp niêm yết và khách hàng doanh nghiệp
Tư vấn phát hành và cổ phần hóa: Các CTCK đã trở thành cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp và thị trường vốn. Họ tham gia trực tiếp vào tư vấn IPO, phát hành riêng lẻ, phát hành trái phiếu doanh nghiệp cũng như sắp xếp các thương vụ M&A quy mô lớn. HOSE đã tổ chức 584 phiên đấu giá cổ phần của doanh nghiệp nhà nước và tư nhân, huy động hơn 240.000 tỷ đồng cho Nhà nước và khu vực doanh nghiệp. Điều này khẳng định vai trò tiên phong của CTCK trong tiến trình cổ phần hóa, cũng như trong việc mở ra kênh vốn trung – dài hạn hiệu quả cho doanh nghiệp Việt Nam.
Tăng cường quản trị và công bố thông tin: Việc niêm yết trên sàn chứng khoán tạo áp lực tích cực, buộc doanh nghiệp phải nâng cao chuẩn mực quản trị và minh bạch tài chính. CTCK không chỉ đóng vai trò tư vấn kỹ thuật, mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS), cải thiện công bố thông tin và quản lý rủi ro. Cùng với sự giám sát chặt chẽ từ HOSE và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, số vi phạm công bố thông tin đã giảm gần 80% trong 10 năm qua. Đây là minh chứng cho việc CTCK góp phần trực tiếp vào việc nâng cao uy tín thị trường và gia tăng niềm tin nhà đầu tư.
Dịch vụ ngân hàng đầu tư trọn gói: Khối ngân hàng – CTCK đang cung cấp cho khách hàng doanh nghiệp một hệ sinh thái dịch vụ tài chính toàn diện, từ tư vấn tài chính, phát hành chứng khoán, cho vay tài trợ vốn lưu động đến các giải pháp quản trị rủi ro. Nhờ đó, doanh nghiệp không chỉ huy động vốn nhanh hơn, mà còn tối ưu hóa cơ cấu tài chính, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường.
2.4. Giá trị tạo ra đối với xã hội và nhân sự ngành
Tạo việc làm và phát triển nhân lực chất lượng cao: Ngành Chứng khoán không chỉ là kênh dẫn vốn cho nền kinh tế mà còn trực tiếp tạo ra hàng vạn việc làm có giá trị cao. Đến tháng 5/2025, các CTCK đã sử dụng gần 16.000 lao động, trong đó hơn 7.000 người có chứng chỉ hành nghề (44,1%). Đây là lực lượng chuyên môn tinh nhuệ trong phân tích, công nghệ, quản lý rủi ro và pháp lý, góp phần hình thành đội ngũ chuyên gia tài chính chất lượng cao cho đất nước. Việc mở rộng tuyển dụng với chế độ cạnh tranh cũng giúp nâng chuẩn nguồn nhân lực Việt Nam tiệm cận khu vực và quốc tế.
Đóng góp CSR: Các CTCK ngày càng chú trọng lan tỏa giá trị tích cực đến cộng đồng. Đơn cử, SSI đã dành hơn 132 tỷ đồng trong 22 năm cho học bổng, trường học, y tế và hỗ trợ khẩn cấp, mang lại tác động thiết thực và lâu dài cho nhiều địa phương. Những hoạt động này khẳng định doanh nghiệp chứng khoán không chỉ tạo lợi nhuận cho cổ đông mà còn “chia sẻ giá trị” với xã hội, nâng cao uy tín ngành.
- Những thách thức trên hành trình kiến tạo giá trị
Có 5 thách thức chính từ khảo sát các doanh nghiệp trong Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán của Viet Research.
Biến động thị trường và phân hóa lợi nhuận: Kết quả kinh doanh Q2/2025 của nhiều CTCK cho thấy bức tranh đầy tương phản. Trong khi TCBS, SSI đạt kỷ lục lợi nhuận thì nhiều CTCK khác sụt giảm mạnh do danh mục tự doanh gánh lỗ và chi phí dự phòng tăng cao. Thị trường bất động sản và tín dụng biến động càng khiến các danh mục đầu tư của CTCK trở nên kém hiệu quả. Khi thị trường lao dốc, doanh thu tự doanh và margin giảm, các CTCK thiếu linh hoạt sẽ bị vắt kiệt lợi nhuận, chỉ những CTCK có hệ sinh thái vững mạnh và vốn dồi dào mới đủ sức duy trì tăng trưởng.
Rủi ro công nghệ và an ninh mạng: Cùng với xu thế số hóa, an toàn công nghệ trở thành thách thức sống còn. Sự cố tấn công mã độc vào VNDirect tháng 3/2024 khiến hệ thống tê liệt, lợi nhuận quý II/2024 giảm tới 18%, là lời cảnh tỉnh rõ ràng cho toàn ngành. Các CTCK lớn có điều kiện đầu tư mạnh cho hạ tầng và bảo mật, trong khi nhiều công ty nhỏ vẫn hạn chế nguồn lực, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn dữ liệu và uy tín thị trường.
Áp lực tuân thủ và yêu cầu tăng vốn: Việc triển khai hệ thống KRX và quy định mới buộc các CTCK phải nâng cao tỷ lệ an toàn vốn theo chuẩn mực quốc tế. Giải pháp tăng vốn là tất yếu nhưng đi kèm áp lực pha loãng cổ phần và thách thức huy động vốn. Nếu không kịp đáp ứng, doanh nghiệp có thể bị hạn chế hoạt động margin, mất thị phần vào tay đối thủ có tiềm lực.
Cạnh tranh khốc liệt và mô hình kinh doanh đổi mới: Chiến lược “zero fee” môi giới và cạnh tranh thị phần ngày càng gay gắt đang làm giảm biên lợi nhuận của CTCK. Để bảo vệ lợi nhuận, nhiều CTCK phải chuyển dịch kinh doanh sang dịch vụ giá trị gia tăng như tư vấn đầu tư, quản lý tài sản hay ngân hàng đầu tư. Tuy nhiên, đổi mới sản phẩm không chỉ đòi hỏi nguồn lực lớn mà còn tiềm ẩn rủi ro pháp lý. Ai không kịp thích ứng sẽ nhanh chóng mất khách hàng vào tay đối thủ linh hoạt hơn.
Rủi ro tín dụng và biến động lãi suất: Cho vay ký quỹ là nguồn thu quan trọng nhưng cũng là “con dao hai lưỡi”. Khi thị trường điều chỉnh mạnh, giá cổ phiếu lao dốc, CTCK có nguy cơ mất vốn nếu nhà đầu tư không kịp bổ sung tài sản đảm bảo. Đồng thời, chi phí lãi vay cho hoạt động margin cũng tăng nếu lãi suất thị trường tăng cao. Điều này đặt ra yêu cầu quản trị rủi ro tín dụng chặt chẽ hơn, từ quy trình giải chấp đến kịch bản ứng phó khủng hoảng.
- Xu hướng tương lai và cơ hội phía trước
Theo nghiên cứu và khảo sát của Viet Research với các doanh nghiệp trong Danh sách Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán, có 3 xu hướng chính đang định hình diện mạo mới của ngành.
Nâng hạng thị trường, thu hút vốn ngoại: Sau khi Việt Nam chính thức được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, dòng vốn ngoại được kỳ vọng sẽ bứt phá mạnh mẽ. Ước tính, các quỹ ETF toàn cầu có thể rót thêm khoảng 1,5 tỷ USD vào thị trường Việt Nam, tạo cú hích lớn cho thanh khoản và định giá. Sự kiện này cũng đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong tiến trình hội nhập tài chính, giúp giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên bản đồ đầu tư quốc tế. Giai đoạn tới, thị trường sẽ tiếp tục hoàn thiện hạ tầng giao dịch KRX, triển khai T+0, giao dịch lô lẻ và nới “room” ngoại, hướng tới phát triển một thị trường vốn minh bạch, hiện đại và bền vững hơn.
Chuyển đổi số và sản phẩm mới: Sự ra đời của hệ thống KRX mở đường cho nhiều sản phẩm hiện đại như T+0, lô lẻ và phái sinh mới. Các công ty chứng khoán đang đầu tư mạnh vào AI, blockchain, dữ liệu lớn để cá nhân hóa dịch vụ, từ hệ thống khớp lệnh tự động, phân tích thuật toán đến chatbot tài chính, nâng cao trải nghiệm cho nhà đầu tư. Song song, xu hướng tích hợp ngân hàng số và tài chính – chứng khoán sẽ giúp CTCK gia tăng lợi thế trước sự cạnh tranh gay gắt từ các fintech.
Xu hướng ESG và tài chính bền vững: Dưới áp lực toàn cầu về ESG, thị trường chứng khoán Việt Nam đã chứng kiến những bước đi đầu tiên với trái phiếu xanh, quỹ ETF ESG và chỉ số bền vững. Các CTCK giữ vai trò trung tâm trong tư vấn phát hành, xây dựng thang điểm ESG và kết nối nhà đầu tư tổ chức quốc tế. Đây không chỉ là cơ hội tạo giá trị mới, mà còn góp phần khẳng định uy tín và vị thế của chứng khoán Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.
Lễ Công bố và Vinh danh các doanh nghiệp trong Danh sách Top 10 Doanh nghiệp tạo giá trị hàng đầu Việt Nam 2025 – Ngành Chứng khoán sẽ diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Doanh nghiệp Việt 2025 – Kiến tạo và dẫn dắt chuyển đổi bền vững, dự kiến tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm 2025 và được đăng tải tại cổng thông tin của Chương trình https://value10.vn/ và trên các kênh truyền thông đại chúng.
