Trong bối cảnh ngành xây dựng toàn cầu đang đối mặt với sức ép ngày càng lớn về biến đổi khí hậu, tiêu hao tài nguyên và ô nhiễm môi trường, Coteccons – một trong những nhà thầu xây dựng hàng đầu Việt Nam – đã có bước đi chiến lược khi ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác về triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn trong ngành xây dựng. Mục tiêu của chương trình là giảm thiểu chất thải, tái sử dụng vật liệu, tái chế phế thải công trường và hình thành hệ sinh thái xây dựng bền vững, theo nguyên tắc 3R: Reduce – Reuse – Recycle.
Đây là bước tiến quan trọng thể hiện cam kết mạnh mẽ của Coteccons trong việc hướng đến phát triển bền vững, đồng thời mở ra hướng tiếp cận mới cho ngành xây dựng Việt Nam – lĩnh vực hiện chiếm khoảng 30% tổng lượng chất thải rắn đô thị và là một trong những ngành phát thải carbon lớn nhất cả nước.
Từ “xây dựng truyền thống” đến “xây dựng tuần hoàn”
Trong mô hình truyền thống, vật liệu xây dựng sau khi sử dụng sẽ trở thành chất thải – bị chôn lấp, đốt bỏ hoặc thải ra môi trường. Theo ước tính của Bộ Xây dựng, mỗi năm Việt Nam thải ra hàng chục triệu tấn phế thải xây dựng, bao gồm bê tông, gạch, gỗ, thép, nhựa và bao bì vật liệu. Việc xử lý không hiệu quả không chỉ gây lãng phí tài nguyên mà còn tác động nghiêm trọng đến môi trường đất và nguồn nước.
Nhận thấy điều đó, Coteccons đã chủ động hợp tác với các đơn vị chuyên về xử lý và tái chế vật liệu để triển khai chuỗi giải pháp kinh tế tuần hoàn ngay trong hoạt động thi công. Theo thỏa thuận hợp tác, Coteccons và các đối tác sẽ thiết lập quy trình thu gom – phân loại – tái sử dụng – tái chế chất thải tại công trường. Các loại vật liệu có thể được tận dụng, như sắt thép, nhôm, gỗ, bao bì xi măng, nhựa công nghiệp… sẽ được xử lý để quay lại vòng sản xuất hoặc tái sử dụng nội bộ cho các công trình khác.
Cụ thể, doanh nghiệp áp dụng các biện pháp:
- Reduce (Giảm thiểu): thiết kế thi công theo mô hình BIM (Building Information Modeling) để tối ưu hóa vật liệu, giảm thất thoát trong quá trình thi công; khuyến khích sử dụng vật liệu thân thiện môi trường như bê tông xanh, thép tái chế, sơn gốc nước, hoặc vật liệu địa phương.
- Reuse (Tái sử dụng): triển khai thu hồi các vật liệu dư thừa, thiết bị cốp pha, giàn giáo, cốt thép… để dùng cho công trình khác; đồng thời hợp tác với các đối tác logistics để tái sử dụng bao bì và vật tư đóng gói.
- Recycle (Tái chế): phân loại chất thải rắn tại nguồn, chuyển giao cho các đơn vị tái chế chuyên nghiệp; nghiên cứu khả năng sử dụng phế thải xây dựng làm vật liệu nền đường, gạch không nung hoặc vật liệu san lấp.
Thay đổi tư duy – kiến tạo giá trị bền vững
Theo lãnh đạo Coteccons, việc triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ là một hoạt động môi trường mà còn là một chiến lược chuyển đổi mô hình kinh doanh, hướng tới tối ưu hóa chi phí và gia tăng giá trị dài hạn. Trong ngành xây dựng, chi phí vật liệu thường chiếm tới 60–70% tổng chi phí công trình. Bằng cách tái sử dụng và tái chế, doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm tài nguyên mà còn giảm chi phí vận hành và quản lý chất thải, đồng thời giảm phát thải CO₂ – yếu tố quan trọng trong các tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).
Coteccons cho biết, chỉ riêng việc tái sử dụng cốp pha, ván khuôn và thép trong 10 công trình lớn năm 2024 đã giúp tiết kiệm khoảng 15% chi phí vật liệu và giảm hơn 1.200 tấn chất thải rắn. Đặc biệt, tại các dự án đô thị quy mô lớn, công ty đang thử nghiệm sử dụng phế liệu bê tông nghiền làm vật liệu nền đường nội khu – một giải pháp vừa thân thiện môi trường vừa giảm chi phí san lấp. Song song đó, Coteccons cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để quản lý vòng đời vật liệu. Mỗi loại vật tư, thiết bị được gắn mã định danh (QR code) giúp theo dõi nguồn gốc, số lần tái sử dụng và tuổi thọ còn lại – một hình thức quản lý theo chuẩn “Digital Twin” mà nhiều doanh nghiệp quốc tế đang áp dụng.
Liên kết hợp tác – nền tảng của mô hình tuần hoàn
Để triển khai mô hình này, Coteccons đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác (MoU) với nhiều đối tác trong lĩnh vực tái chế và quản lý chất thải, bao gồm các doanh nghiệp môi trường, đơn vị cung cấp vật liệu xanh, và tổ chức nghiên cứu công nghệ xử lý chất thải xây dựng. Mục tiêu chung là hình thành hệ sinh thái tuần hoàn – nơi phế thải của dự án này trở thành nguyên liệu cho dự án khác. Đây cũng là lần đầu tiên một doanh nghiệp xây dựng Việt Nam xây dựng mô hình “liên kết chuỗi giá trị xanh” quy mô lớn, thay vì chỉ thực hiện các hoạt động xử lý rời rạc. Lãnh đạo công ty khẳng định, chiến lược này sẽ được nhân rộng cho toàn bộ các công trình Coteccons thi công trong giai đoạn 2025–2030, đồng thời kỳ vọng lan tỏa sang các nhà thầu, chủ đầu tư và đối tác trong ngành.
Tác động cộng đồng và mục tiêu phát triển bền vững
Mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ mang lại hiệu quả nội bộ, mà còn tác động tích cực đến cộng đồng và môi trường đô thị. Việc giảm lượng rác thải xây dựng giúp giảm áp lực cho các bãi chôn lấp, giảm ô nhiễm không khí và nước ngầm, góp phần cải thiện chất lượng sống tại các đô thị lớn. Bên cạnh đó, quá trình phân loại, thu gom và tái chế cũng tạo thêm việc làm cho lực lượng lao động địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực tái chế và vận chuyển chất thải. Coteccons đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ giảm ít nhất 50% lượng chất thải không thể tái chế và đạt tỷ lệ tái sử dụng vật liệu trên 70% tại các công trình lớn – một mục tiêu đầy tham vọng, nhưng phù hợp với định hướng “Zero Waste Construction Site” (Công trường không rác thải) mà nhiều tập đoàn xây dựng toàn cầu đang hướng tới.
Hướng tới tương lai xây dựng xanh tại Việt Nam
Bằng việc tiên phong áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, Coteccons không chỉ thể hiện tầm nhìn chiến lược mà còn góp phần định hình lại cách ngành xây dựng Việt Nam tiếp cận với khái niệm phát triển bền vững. Trong bối cảnh quốc gia đang cam kết đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050, những sáng kiến như của Coteccons sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải và bảo tồn tài nguyên. Không chỉ dừng ở giải pháp kỹ thuật, đây còn là sự thay đổi về tư duy quản trị – chuyển từ “xây để hoàn thành” sang “xây để tái tạo”. Mỗi công trình không chỉ là sản phẩm vật chất, mà còn là một vòng tuần hoàn giá trị – nơi tài nguyên được sử dụng hiệu quả, con người được hưởng lợi, và môi trường được bảo vệ.
